De experimenten – Marion Pauw

Als geweld van buiten komt, kun je eraan ontsnappen. Als het in je zit, kun je geen kant op.

Korte inhoud
Vijftig jaar lang hebben ze elkaar niet gezien of gesproken. Maar nu is Alma ziek en dit weekend is er niemand anders om voor haar te zorgen dan haar stiefdochter Charlie. Zodra ze terug is in het huis van haar jeugd weet Charlie weer waarom ze het al die jaren geleden voorgoed heeft verlaten. Maar dan begint Alma te vertellen: over hoeveel mensen er in een kolenwagon passen; de eeuwige honger; over de experimenten in Blok 10 van Auschwitz. Kan een gruwelijke getuigenis een levenslange verwijdering overbruggen?

Ik kan nog weg. Ik heb decennialang deze plek met succes vermeden, waarom zou ik daar nu verandering in brengen?

Auteur
“Marion Pauw (1973) is schrijfster en scenariste. Ze schreef onder andere de bestsellers Daglicht, Zondaarskind en Hemelen. Voor Daglicht ontving Pauw de Gouden Strop en de IJslandse prijs voor beste vertaalde thriller. Eerder verscheen bij Lebowski Publishers Hotel Hartzeer, met Susan Smit.”

‘Weet je wel hoe het is om helemaal niets te hebben? Weet je wel hoe het is om honger te lijden? Weet je hoe het is als mensen écht gemeen tegen je doen?’

Mijn mening
Ook dit boek, over gruwelijke experimenten in WOII en de trauma’s die mensen eraan overhouden, past weer perfect bij mijn ‘geschiedenisweek‘.

Charlie (Charlène) is als tiener weggevlucht van haar stiefmoeder Alma en haar vader. Nu, vijftig jaar later, is ze het enige wat Alma nog heeft en de enige die deze twee dagen voor de hoogbejaarde en zieke dame kan zorgen. Ze doet het, maar met een hoop weerzin. Al haar jeugdtrauma’s komen daar weer naar boven, trauma’s veroorzaakt door de oorlogstrauma’s van Alma.
Zal Charlie haar beter kunnen begrijpen en vergeven nu ze tijdens die twee dagen van Alma hoort wat haar allemaal in Auschwitz is overkomen?

In dit boek lees je het verhaal in het nu, de twee dagen dat Charlie noodgedwongen de 96-jarige Alma verzorgt, het verhaal van de jonge Charlie die ineens een nieuwe moeder krijgt waar ze eerst mee in de wolken is maar van wie blijkt dat ze zomaar ineens keihard kon zijn, en het verhaal van Alma over die gruwelijke tijd tijdens de Tweede Wereldoorlog in Auschwitz. Zo leer je waar Alma’s trauma’s en vreemde gedrag vandaan komen en waarom Charlie, met weer haar eigen trauma’s, haar stiefmoeder zo haat.

Dit aangrijpende verhaal (waar een Judith ook een belangrijke rol in speelt, altijd apart om te lezen) doet je nadenken over slachtoffer vs. dader. Kun je iemand die zo beschadigd is geraakt, nu je begrijpt waar diens vreemde gedrag vandaan kwam, vergeven dat diegene jou zo beschadigd heeft? Kan medelijden de haat doen verminderen?
Het verhaal leest fijn vlot en de gruwelijkheden zíjn gruwelijk, maar gelukkig op zo’n manier geschreven dat het je wel enorm raakt, maar niet lamlegt.
Een indrukwekkend verhaal over wat WOII met mensen die het meemaakten doet en daarbij wat voor effect het heeft op de generaties erna.
Enige minpuntje: de allerlaatste zin van het boek leverde me wel wat vraagtekens op en daar hou ik niet van… (niet onderstaande zin trouwens 😉 )