Het is niet meteen angst, al zit dat er ook wel een beetje in. Het is vooral het idee dat de stad hen van binnenuit verraadt.

KORTE INHOUD 
“December 1961. Het is nog maar kort geleden dat Marta zag hoe Berlijn in Oost en West werd verdeeld. En nog korter geleden dat haar broer werd neergeschoten in een poging die grens over te steken. Als Marta geconfronteerd wordt met een veelbelovende – maar gevaarlijke – kans, komt ze voor een moeilijke keuze te staan. Is de drang naar vrijheid groot genoeg om nog meer dood te riskeren?

Januari 1989. De Berlijnse Muur splitst de stad in tweeën. Kurt vraagt zich vaak af of zijn ouders, verbannen naar de andere kant van de muur, nog wel eens aan hem denken. Als zijn oudere broer Franz, die bij de grenspolitie werkt, vertelt dat er tijdelijk niet geschoten mag worden bij de Muur, bedenkt Kurt een plan. Hij móét naar het Westen om zijn ouders te vinden. Zelfs als hij hiervoor zijn broer moet trotseren.”

Elf Oost-Duitsers die zijn gedood bij hun poging de grens over te steken sinds op 13 augustus de muur is gebouwd.
Haar broer, Stefan, was nummer acht.

MIJN MENING 
Verrassingspost van Uitgeverij Kluitman, een oorlogsboek (12+), over Berlijn ten tijde van de Koude Oorlog, over de beginperiode en de eindperiode van de Berlijnse Muur. Ietwat buiten mijn ‘comfortzone’, maar: ik wéét dat de oorlogs-jeugdboeken die Kluitman uitbrengt altijd érg boeiend en fijn leesbaar zijn!
(Dit is het tweede boek in de Escape!-reeks, het eerste was De ramp van Tsjernobyl, het zijn los te lezen verhalen)

Het is zijn taak om deze jongeman te kneden tot een wapen dat de Stasi kan richten op wie ze maar willen.

1961. De Muur staat net een paar maanden. Berlijn is in tweeën gesplitst. Stefan Dietrich (17) en zijn vriend Johann Hoffmann willen zwemmend van Oost naar West, om bij vriendinnetjes langs te gaan. Ze worden gesnapt door de trapo’s (Transportpolizei) onder de spoorbrug en Stefan overleeft het niet.
De twee vrienden worden in het Oosten afgeschilderd als spionnen, vijanden van het Duitse volk…
Marta (12), Stefans zusje, moet de dagen door zien te komen met de zwaarte van het verlies van haar broer. Alles was al zo vreselijk veranderd, maar nu is haar vader echt nog maar een schim van zichzelf en zij en haar moeder – die ooit lerares literatuur was in het Westen en nu gedwongen in de wasmachinefabriek nachtdiensten draait – proberen er maar het beste van te maken. Als Marta dan iets verneemt over een káns om binnenkort te vluchten met haar familie, weet ze niet goed wat ze moet doen, kunnen ze nog meer slachtoffers riskeren?

1989. Kurt Müller (12) fantaseert erover om naar het Westen te ontsnappen, waar zijn ouders zijn. Zij zijn verbannen en hij zit in het Oosten bij zijn oudere broer Franz (19) die bij de grepo (Grenzpolizei) zit en grootste dromen heeft over veel overlopers pakken (schieten) en hogerop komen bij de Stasi. Hun grootvader Lothar Müller is een legendarische Stasi-agent en zijn grote voorbeeld.
Als Kurt hoort over een tijdelijke opheffing van het schiessbefehl, besluit hij zijn fantasie werkelijkheid te laten worden. Dat is hét moment om de muur over te komen en zijn ouders te gaan zoeken. Maar hoe? Het blijft levensgevaarlijk! Gelukkig krijgt hij hulp uit onverwachte hoek… Zal het lukken?

Ergens in Kreuzberg doen zijn ouders wat ze elke dag doen. Hij vraagt zich af of zij op dit moment ook aan hem denken.

Zoals ik al zei zou dit boek niet mijn eerste keuze zijn om op te pakken, buiten mijn ‘comfortzone’ die Koude Oorlog, maar omdat ik weet dat Kluitman alleen maar fijne boeken uitbrengt, begon ik er vol vertrouwen aan! En ja hoor, ik zat er bij de aangrijpende proloog over de twee vrienden die in 1961 naar het Westen willen zwemmen, alleen maar om bij hun vriendinnetjes te zijn, al meteen helemaal in!
Je leest de pakkende proloog vanuit Stefan Dietrich, wat het meteen extra aangrijpend maakt, want wat er gebeurt, gebeurt hém… Vervolgens lees je het verhaal vanuit zijn zusje Marta (1961), vanuit Kurt (1989) en vanuit Lothar (Hoofdkwartier Ministerie van Veiligheid). Marta in de tijd dat de Muur net staat, plots gescheiden van familie die gewoon aan de andere kant van de straat wonen, en Kurt in de tijd dat (weet hij nog niet natuurlijk) de Muur bijna valt, gescheiden van zijn ouders die verbannen zijn naar het Westen (waarom werden zij niet opgesloten?). Twee tieners gevangen in het Oosten vol strenge regels, waar je overal afgeluisterd kan worden en verraden kan worden door je naasten. Twee tieners met dromen over vrijheid. Twee moedige tieners die er bijna alles voor over hebben om het Westen te bereiken…
Het onwijs meeslepende verhaal leest als een trein en mede door de verschillende perspectieven en tijden blijf je maar doorlezen, want: hoe loopt het voor wie af?? Zo spannend!! Extra mooi dat in 1989 een oude bekende uit 1961 opduikt, het verbindt de tijdlijnen perfect met elkaar en geeft antwoorden op vragen die tijdens het lezen opkomen.
Het verhaal is boeiend van A tot Z en retespannend! Het kwam helemaal tot leven voor me. Ik leefde en beleefde mee met die moedige kinderen. En het verhaal is ook nog eens extra intens doordat je die wereld van toen meekrijgt vanuit kinderogen. Beklemmend… Wat een enge tijd…
In het verhaal krijg je al subtiel uitleg over bepaalde termen en achterin het boek staat ook nog een korte begrippenlijst, heel fijn gedaan.
Ik heb dit verhaal verslonden! Op zeer aangename manier een stukje wijzer over een stukje geschiedenis waar ik nog niet veel over las. Bedankt Kluitman!

Het schiessbefehl wordt tijdelijk opgeheven? Dus dan zullen de grensbewakers niet schieten op iemand die de grens over wil?

Ontsnapping uit Oost-Berlijn 
ISBN 9789020628241 – Uitgeverij Kluitman – 224 pagina’s – Verschenen: maart 2025 – Vertaald door: Sandra C. Hessels – Leeftijd: 12+